Ακουιληία ή Ακυληία

(Aquileia). Αρχαία ρωμαϊκή πόλη που ιδρύθηκε το 181 π.Χ. στην Αδριατική, κοντά στην Τεργέστη, ως κέντρο αντίστασης εναντίον των Κελτών. Από στρατιωτικό κέντρο στην αρχή, εξελίχθηκε σε ακμάζουσα εμπορική πόλη, εξαιτίας της διασταύρωσης της Αιμιλίας Οδού και των δρόμων της Ρετίας, της Πανονίας, της Ιστρίας και της Δαλματίας. Επί Αδριανού έφτασε να έχει έως και 500.000 κατοίκους. Στην πόλη αυτή δολοφονήθηκε το 238 π.Χ. ο Μαξιμίνος ο Θραξ. Καταστράφηκε από τον Αττίλα και όσοι κάτοικοί της διασώθηκαν έχτισαν τη Βενετία. Έχουν διασωθεί σημαντικές ρωμαϊκές και χριστιανικές αρχαιότητες, ιδίως ωραία μωσαϊκά. Σήμερα, στη θέση της βρίσκεται το χωριό Άγκλαρ. Η ρομαντική βασιλική της Ακουιληίας χτίστηκε τον 11ο αι. και ανοικοδομήθηκε μετά τον μεγάλο σεισμό του 1348.